Ministerstwo Sprawiedliwości startuje z edukacją prawną

Większość Polaków nie posiada podstawowej wiedzy prawnej na temat zasad działania wymiaru sprawiedliwości. Znacząca część badanych nie odróżnia radcy prawnego od adwokata, prawa cywilnego od karnego. Blisko 30% nie wie, co to jest pozew, natomiast 82% respondentów nie wie, że postępowanie przed polskimi sądami jest dwuinstancyjne. Brak rzetelnej wiedzy skutkuje brakiem zaufania do systemu sprawiedliwości i jego poszczególnych elementów.

Założony przez Ministerstwo Sprawiedliwości cel akcji – jakim jest podniesienie wiedzy Polaków na temat działania wymiaru sprawiedliwości, a także m.in. przysługującym im praw – realizowany ma być m.in. poprzez wydanie broszur informacyjno-edukacyjnych. Pierwsza część poradników trafiła już do prokuratur i sądów w całym kraju, szkół i organizacji pozarządowych.

Ministerstwo Sprawiedliwości wydało dwa rodzaje broszur. Pierwsza z nich nosi tytuł „Będę świadkiem w sądzie”. Poradnik ten stanowi doskonały materiał, który może służyć pomocą zarówno osobom prowadzącym przesłuchania, jak i dzieciom oraz młodzieży. W publikacji opisano - w przystępny dla dziecka sposób – m.in. zadania świadka, wygląd pokoju przesłuchań, przebieg rozprawy sądowej i wydarzenia po jej zakończeniu. Publikacja z jednej strony zapobiega wtórnej wiktymizacji „małego” świadka, z drugiej - usprawnia procedurę zbierania materiału dowodowego.

Druga broszura adresowana jest do osób dorosłych i nosi tytuł „Prawa i obowiązki obywatela w sądzie i prokuraturze”. Poradnik składa się z trzech części: „Obywatel w postępowaniu cywilnym”; „Obywatel w postępowaniu karnym” oraz „Obywatel w postępowaniu sądowoadministracyjnym”. Wydawnictwo stanowi kompendium podstawowej wiedzy na temat organów wymiaru sprawiedliwości oraz obowiązujących procedur. Język broszury jest przystępny i zrozumiały, co osobom, które nie miały wcześniej kontaktu z organami wymiaru sprawiedliwości, pozwala odnaleźć się w każdej roli procesowej – świadka, oskarżonego lub powoda.

W poradniku umieszczone są również wzory pism procesowych, skarg, zażaleń i pozwów. Broszura zapoznaje ze strukturą i organizacją organów wymiaru sprawiedliwości, podstawowymi pojęciami i procedurami oraz opisuje prawa i obowiązki obywatela do zastosowania w praktyce.

To jednak nie wszystko. Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza wprowadzić także edukację prawną do szkół średnich. Proponowana droga ma naturę ewolucyjną a nie rewolucyjną. Zakłada stopniowe wprowadzanie programu do wszystkich szkół średnich w kraju. Początkiem programu będzie pilotaż mający na celu zebranie stosownych doświadczeń przed rozbudowaniem akcji na cały kraj. Minister Sprawiedliwości na miejsce pilotażu wybrał Łódź.

Program przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości zakłada położenie nacisku na praktyczność wiedzy. Według resortu sprawiedliwości młody człowiek kończący szkołę średnią powinien posiadać wiedzę umożliwiającą sprawne funkcjonowanie w nowoczesnym społeczeństwie. Zamiast z cechami języka aktów prawnych należy zapoznać go z podstawowymi przepisami prawa regulującymi codzienne problemy, takimi jak własność rzeczy, prawa konsumenta, prawa przysługujące stronom przed sądem, podmioty składające się na system sprawiedliwości. Znajomość podstawowych kompetencji sędziów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy pozwoliłaby odmitologizować wymiar sprawiedliwości i uczynić go bardziej dostępnym dla obywateli.

W ten sposób praktycznie wprowadzony ma być w życie projekt tworzenia społeczeństwa obywatelskiego od podstaw, który nazywany jest przez Ministerstwo Sprawiedliwości „świadomym swoich praw obywatelem”. Świadomy swoich praw obywatel jest zaś równoprawnym podmiotem rynku prawnym, partnerem dla wymiaru sprawiedliwości, partnerem dla organów władzy, wyedukowany w zakresie praw konsumenta.