Dłuższe kształcenie obniża ryzyko demencji

Kilka przeprowadzonych wcześniej badań wykazało, że dłuższa edukacja, wiązana także z wyższym statusem społeczno-ekonomicznym i zdrowszym trybem życia, obniża ryzyko zachorowania na demencję. Jednakże nie było jasne, czy dzieje się tak dlatego, że edukacja chroni mózg przed patologiami powiązanymi z demencją, czy też dłuższe kształcenie się wyposaża w rezerwy umysłowe, które pozwalają organizmowi radzić sobie z takimi zmianami neurologicznymi.

Aby odpowiedzieć na te i inne pytania naukowcy z projektu współpracy ECLIPSE przeanalizowali dane 872 osób biorących udział w trzech, zakrojonych na wielką skalę badaniach nad starzeniem się i demencją. Jednym z nich był europejski program dawstwa mózgu. Analiza objęła wyniki badań kohortowych nad funkcją kognitywną i starzeniem się osób powyżej 75 roku życia prowadzonych przez brytyjską Radę Badań Naukowych i miasto Cambridge oraz fińskich badań Vantaa 85+.

W ramach wszystkich tych badań, w latach 1985-1993, przeprowadzano z uczestnikami systematyczne wywiady (na przestrzeni od jednego do siedmiu lat) według ankiet referencyjnych. Ankiety opracowano tak, aby zwrócić szczególną uwagę na oznaki demencji, ale uczestnicy odpowiadali również na pytania na temat czynników społeczno-ekonomicznych, w tym edukacji.

We wszystkich badaniach oceniano próbki tkanki mózgowej pod kątem neuropatologii, a analiza była przeprowadzana bez znajomości faktu, czy dana osoba cierpi na demencję kliniczną czy nie. Naukowcy szukali płytek, kłębów i organicznych zmian chorobowych wiązanych z demencją i przyznawali im punktację według ciężkości. Uzyskane dane porównano z danymi zebranymi za pomocą ankiet.

Cechy patologii mózgu były podobne we wszystkich grupach. Dane pokazały, że dłuższe kształcenie się dawało nie tyle fizyczną ochronę przeciw patologiom mózgu, co pomagało badanym w radzeniu sobie ze zmianami zwyrodnieniowymi w mózgu. Osoby, które bardziej się edukowały za młodu były objęte niższym ryzykiem zachorowania na demencję kliniczną w późniejszych latach życia.

"Wyniki wcześniejszych badań pokazały, że nie ma relacji jeden do jednego między zdiagnozowaniem demencji za życia, a zmianami widocznymi w mózgu po śmierci" - wyjaśnia dr Hannah Keage z Uniwersytetu Cambridge w Wlk. Brytanii. "U jednej osoby może być widoczna znaczna patologia mózgu, podczas gdy mózg innej prawie jej nie wykazuje, jednak obie mogły cierpieć na demencję. Wyniki naszych badań wskazują, że edukacja na wczesnym etapie życia wydaje się umożliwiać niektórym osobom radzenie sobie z dużymi zmianami w mózgu, zanim pojawią się u nich symptomy demencji."

Odkrycia podkreślają wagę wkładu edukacji w zdrowie publiczne, zwłaszcza w świetle starzejącej się populacji Europy.

"Wiadomo, że edukacja przynosi populacji zdrowie i równość" - mówi profesor Carol Brayne z Uniwersytetu Cambridge, która kierowała badaniami. "Wyniki ostatnich badań stanowią zdecydowaną zachętę do inwestowania w czynniki istotne na wczesnym etapie życia, które mogą mieć wpływ na społeczeństwo i całe życie człowieka. Ma to niezwykle istotne znaczenie dla decyzji politycznych dotyczących rozdzielania środków na opiekę zdrowotną i edukację."

Wyniki opublikowane w czasopiśmie Brain stanowią dorobek projektu współpracy ECLIPSE (Epidemiologiczne badania kliniczno-patologiczne w Europie), który został częściowo dofinansowany z międzynarodowych stypendiów Marie Curie dla przyjeżdżających naukowców.

Więcej informacji:

Uniwersytet Cambridge:


Brain:


ECLIPSE: