Dlaczego warto się uczyć?

O tym, że warto się kształcić, jest przekonanych 68% badanych Polaków, a kolejne 23% również wyraża taką opinię, choć z pewnym wahaniem. W porównaniu z poprzednim badaniem, przeprowadzonym w 1993 roku, odsetek badanych doceniających wykształcenie wzrósł o 15 punktów, do 91%.

Głównym motywem skłaniającym ludzi do zdobywania wykształcenia są, zdaniem badanych, wysokie zarobki (64%), interesujący zawód (39%), łatwiejsze życie (35%), niezależność, samodzielność (30%), rozwój intelektualny i samodoskonalenie (27%). Mniejsze znaczenie ma dla ankietowanych możliwość uniknięcia bezrobocia (21%), uzyskania lekkiej pracy (18%), zdobycia prestiżu społecznego (16%), podjęcia pracy na swoim (13%) lub za granicą (11%) czy udziału we władzy (3%).

W ciągu ostatnich szesnastu lat znacznie wzrosły aspiracje edukacyjne Polaków. Wyższego wykształcenia pragnęłoby obecnie dla swojej córki 86% badanych (od 1993 roku wzrost o 22 punkty), a dla syna - 84% (wzrost o 19 punktów).

Większość ankietowanych (63%) jest niezadowolona ze swojego wykształcenia, z czego ponad połowa (51%) uważa, że gdyby zaczynali naukę jeszcze raz, to staraliby się uzyskać wykształcenie wyższe, niż mają, 9% wybrałoby inny profil wykształcenia na tym samym poziomie, a tylko 1% poświęciłoby na naukę mniej czasu.

Co ciekawe: awans edukacyjny w Polsce w znacznie większym stopniu dotyczy kobiet niż mężczyzn. W roku 1988 odsetek legitymujących się wyższym wykształceniem był niższy wśród kobiet (5,9%) niż wśród mężczyzn (7,9%). Natomiast w 2002 roku proporcje te były już odwrotne - wyższe wykształcenie miało 10,8% kobiet oraz 9,7% mężczyzn, a według szacunków GUS opartych na NSP - odpowiednio: 11,8% i 10,2%. W kolejnych latach dysproporcja ta jeszcze wzrosła na korzyść kobiet i w 2007 roku wynosiła odpowiednio 18,7% i 14%.

O tym, że warto się kształcić, przekonani są przedstawiciele wszystkich grup społeczno-demograficznych, ale przede wszystkim baani mający najwyższą pozycję społeczno-ekonomiczną: kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykształceniem, ludzie najlepiej sytuowani (o dochodach powyżej 1500 zł na osobę w rodzinie), uczniowie i studenci oraz mieszkańcy największych miast. Sensu w edukacji nie widzą respondenci zatrudnieni w spółkach właścicieli prywatnych i państwa, pracownicy usług, robotnicy wykwalifikowani, badani zajmujący się domem i - co należy podkreślić - ludzie młodzi (w wieku od 18 do 34 lat).