Uniwersytety Trzeciego Wieku

W wyniku starań o włączenie ludzi starszych do systemu kształcenia powstały tzw. Uniwersytetów Trzeciego Wieku - najpopularniejszej w ostatnich latach formy edukacji ludzi starszych, istotnej i potrzebnej z uwagi na zachodzące w świecie zmiany demograficzne i ich konsekwencje.

Uniwersytet Trzeciego Wieku jest to placówka oświatowa dla osób w wieku emerytalnym, prowadząca systematyczne zajęcia, mające na celu upowszechnianie wiedzy w różnych dziedzinach. W ramach tych zajęć tworzone są zespoły rekreacji ruchowej, grupy artystyczne, kursy przygotowujące słuchaczy do organizowania aktywności własnej. Wszystko to w celu włączenia osób starszych do systemu kształcenia ustawicznego, aktywizacji intelektualnej, psychicznej i fizycznej, a także opracowania metod edukacji i wdrażania profilaktyki gerontologicznej.

Uniwersytety Trzeciego Wieku mają w Polsce ponad 25-letnią tradycję. Pierwszy powstał z inicjatywy prof. Haliny Szwarc w 1975 r. w Warszawie przy Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego. Mimo, że naczelną zasadą przy tworzeniu UTW było ich tworzenie przy uczelniach wyższych i ścisłe powiązanie z uniwersytetem, wyższą szkołą pedagogiczną czy akademią medyczną, to zaczęto również przyjmować inne formy organizacyjne, np. w postaci stowarzyszeń. Stąd obecnie istnieją w naszym kraju dwie koncepcje tworzenia UTW.

Pierwsza, gdy pod mianem tym rozumie się placówkę strukturalnie stanowiącą część uniwersytetu lub innej wyższej uczelni. Wówczas udział w studiach, oprócz możliwości kształcenia się i rozwoju naukowego, jest nobilitacją i może wiązać się z możliwością uzyskania dyplomu. Druga, gdy UTW jest luźno powiązany z wyższą uczelnią lub środowiskiem akademickim i prowadzi działalność popularno-naukową połączoną z działalnością kulturalno-rekreacyjną.

Obecnie oba typy uniwersytetów występują równolegle, jednak bardziej zaznacza się przewaga uniwersytetów drugiego typu.