Uniwersytety Trzeciego Wieku

Badania z zakresu nauk społecznych wykazały, że wsparcie materialne jak i pomoc materialna nie wystarczą dla zapewnienia osobom w starszym wieku odpowiedniej jakości życia. Gwałtowne przemiany naukowe i techniczne powodują, iż starzejący się człowiek jest wobec nich często bezradny i zagubiony. Dlatego istotną rzeczą jest, by ludzie w tym wieku mieli, jeżeli tylko chcą, ciągły dostęp do wiedzy, by mogli aktualizować swoją wiedzę, by mogli orientować się w zmieniającej się rzeczywistości, mogli być aktywni.

W wyniku starań o włączenie ludzi starszych do systemu kształcenia ustawicznego powołano w 1973 roku we Francji, przy uniwersytecie w Tuluzie, placówkę dydaktyczną dla tych osób nazwaną Uniwersytetem Trzeciego Wieku. W niedługim czasie na terenie całej Europy i poza nią zaczęły powstawać podobne placówki.

W Polsce pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku powstał już w latach 70, a dokładnie w 1975 roku w Warszawie. Pomysłodawcą jego utworzenia była prof. Halina Szwarz. Uniwersytet działa do dziś i liczy sobie około 1.120 członków.

Aktualnie w Polsce działa blisko 90 uniwersytetów, zrzeszając łącznie prawie 30000 słuchaczy. Celem ich działania jest m.in. aktywizacja intelektualna, psychiczna i fizyczna osób starszych, poszerzanie wiedzy i umiejętności seniorów, angażowanie seniorów w aktywność na rzecz otaczającego ich środowiska, podtrzymywanie więzi społecznych i komunikacji międzyludzkiej, a przede wszystkim zmiana stereotypowego wizerunku człowieka starszego jako jednostki biernej, bezradnej i skoncentrowanej wyłącznie na swoich potrzebach.

Najliczniejszą grupą słuchaczy może się poszczycić UTW z Krakowa, w którym liczba słuchaczy wynosi ponad 1.800.

W Polsce powstają trzy typy Uniwersytetów Trzeciego Wieku:
- działające w strukturach bądź pod patronatem wyższej uczelni, kierowane najczęściej przez pełnomocnika rektora danej uczelni,
- powołane przez stowarzyszenia prowadzące działalność popularnonaukową,
- inne, działające przy domach kultury, bibliotekach, domach dziennego pobytu, ośrodkach pomocy społecznej itp.