Jak utrzymać umysł w dobrej formie

Kiedy po pięciokrotnym przeczytaniu poproszono uczestników badania o zapamiętanie listy złożonej z 75 słów, partycypanci w średnim wieku 18 lat potrafili powtórzyć 54 wyrazy, osoby, których średni wiek wyniósł 45 lat - zapamiętali 47 słów, zaś 65-latkowie umieli powtórzyć zaledwie 37 terminów.

Mózg a proces starzenie się

"To nie dzieje się dlatego, że komórki mózgu obumierają", wyjaśnia doktor David Weeks, neuropsycholog z Royal Edinburgh Hospital. „Po czterdziestce codziennie tracimy około 10 tysięcy komórek mózgowych, ale większość problemów z pamięcią u osób dojrzałych wynika z gorszej koncentracji lub motywacji, bądź niepokojów i stresu", dodaje.

Sandra File, profesor psychofarmakologii w King's College w Londynie, zgadza się, że stres może negatywnie wpływać na pamięć. Jednakże, „proces starzenia się wiąże się ze zwolnieniem krążenia, co w konsekwencji prowadzi do mniejszego utleniania komórek mózgu. Poza tym, przestajemy ćwiczyć umysł tak, jak robiliśmy to ucząc się w szkole", uważa profesor File.

„Pamięć jest jak mięśnie. Musi być stale ćwiczona, by spełniała swe funkcje na optymalnym poziomie. W dojrzałym wieku stawiamy przed sobą mniej zadań intelektualnych", dodaje prof. File.

Przytoczona metafora adekwatna jest tym bardziej, że niemniej ważna okazuje się aktywność fizyczna. Eksperci z Duke University Medical Centre in North Carolina przeprowadzili badania, z których wynika, że ćwiczenie przez pół godziny przynajmniej trzy razy w tygodniu poprawia krążenie, co powoduje lepsze ukrwienie mózgu i usprawnia jego funkcjonowanie.

Jedzenie usprawnia myślenie

Powszechnie wiadomo, że dieta bogata w składniki odżywcze może znacznie zwiększyć zdolność koncentracji i poprawić pamięć. Przeprowadzone niedawno badania wykazały, że odpowiednia suplementacja pomaga nawet zwiększyć umiejętność zapamiętywania.

Testy przeprowadzone przez prof. File dowiodły, iż izoflawony, fitohormony znajdujące się w soi, oddziałują na mózg podobnie jak estrogen - poprawiają funkcjonowanie hipokampu, części mózgu odpowiadającej za pamięć.

Badania przeprowadzone wśród osób z grupy wiekowej 18 - 34 lata wykazały, że dieta bogata w produkty sojowe już po dziesięciu tygodniach stosowania zauważalnie poprawia pamięć i zdolność przystosowywania się do nowych sytuacji. U kobiet w okresie menopauzalnym także zanotowano takie efekty. Dobrym źródłem wspomnianych fitohormonów są: tofu, fasola sojowa, mleko sojowe.


Jedzenie bogate w witaminy o właściwościach antyoksydacyjnych: witaminy A, C oraz E jest szczególnie polecane dla zdrowia mózgu. Witaminy i minerały pomogą neutralizować działanie wolnych rodników, cząstek wykazującyh dużą aktywność chemiczną utleniając każdy związek z którym mają kontakt. Działalność wolnych rodników prowadzi do uszkodzeń komórek organizmu, także mózgu. Silne właściwości antyoksydacyjne wykazują: banany, czerwona papryka, szpinak, pomarańcze.

Eksperci polecają również tłuste ryby bogate w kwasy omega-3 i kwas foliowy. Związki te wspomagają pracę mózgu i całego systemu nerwowego. Źródłem wspomnianych substancji są: sardynki, łosoś, śledzie, i makrele.

Warto sięgnąć też po wyciąg z miłorzębu (Ginkgo biloba), rośliny, która w Chinach nazywana jest „drzewem pamięci". Uważa się je za najlepiej zbadany środek poprawiający pamięć.

Sposoby na bystrość umysłu


„Ja bardzo dużo czytam, odświeżam umysł, będę k..., ostry jak brzytwa", powiedział jakiś czas temu znany polityk myśląc, że jest słyszany jedynie przez swego interlokutora. Wypowiedź rozbawiła całą Polskę, ale trzeba przyznać, że w aspekcie merytoryczny, nie pomylił się zbytnio. W każdym razie miał rację, jeśli mówiąc o „odświeżaniu umysłu", myślało różnorodnej stymulacji mózgu.

Tajemnicą posiadania dobrej zdolności zapamiętywania jest aktywność i różnorodność. Im bardziej mózg jest aktywny, tym łatwiej funkcjonuje pamięć.

Poza czytaniem, eksperci polecają takie rozrywki, jak krzyżówki, rebusy, szarady, itp. Nie zawsze należy ułatwiać sobie umysłowe czynności, zamiast przygotowania listy zakupów na kartce warto spróbować „mieć ją w głowie", a przy domowych rachunkach można obyć się bez kalkulatora.

Uczeni zalecają też, by podjąć nowe aktywności: pielęgnacja ogrodu, robienie na drutach, warto spróbować wszystkiego, co wymaga koordynacji oczu i rąk.

Na koniec przypominamy, że nie należy postponować życia towarzyskiego. Badania naukowe wykazały, że ci, którzy pielęgnują kontakty towarzyskie, zarówno w pracy, jak i poza nią, lepiej wypadają w testach pamięci i umiejętności koncentracji.