Nobel z fizyki 2012 za badania dotyczące zależności między światłem a materią

W uzasadnieniu jury stwierdziło, że nagrodzeni otworzyli drzwi do nowej ery eksperymentów z dziedziny fizyki kwantowej dzięki obserwacji poszczególnych cząstek kwantowych bez ich niszczenia. Dla pojedynczych cząstek światła lub materii prawa klasycznej fizyki przestają obowiązywać, a ich opis przejmuje fizyka kwantowa. Jednakże nie da się łatwo wyizolować pojedynczych cząsteczek z otoczenia i dlatego bardzo szybko tracą swoje kwantowe właściwości najszybciej w interakcji ze światem zewnętrznym. Z tego powodu też wiele pozornie dziwnych zjawisk przewidywanych przez fizykę kwantową nie może być bezpośrednio obserwowanych, a naukowcy są w stanie jedynie przeprowadzać eksperymenty myślowe w tej dziedzinie.

Komitet Noblowski oznajmił, że obaj laureaci badali fundamentalną interakcję między światłem a materią w zakresie optyki kwantowej, dziedzinie, która szczególnie rozwinęła się od połowy lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Ich przełomowe metody pozwoliły na podjęcie pierwszych kroków w kierunku budowy nowego typu super szybkiego komputera w oparciu o fizykę kwantową. Komputer tego rodzaju może zmienić codzienne życie w tym wieku w tak radykalny sposób jak klasyczny komputer zrobił to w wieku ubiegłym. Badania nagrodzonych naukowców doprowadził też do budowy bardzo precyzyjnych zegarów, które mogłyby stać się w przyszłości podstawą do nowego standaryzowania pomiaru czasu - z ponad stukrotnie większą precyzją niż obecnie.

Serge Haroche jest profesorem w Collège de France i Ecole Normale Supérieure w Paryżu, David J. Wineland pracuje na University of Colorado w Boulder.

Fizyka była nagradzaną dziedziną, którą Alfred Nobel wymienił jako pierwszą w swoim testamencie. Wówczas bowiem, w końcu XIX wieku, znaczna część środowiska uczonych postrzegała fizykę jako czołową naukę. Być może sam Nobel też tak oceniał tę dyscyplinę, wszak jego własne badania były z nią ściśle związane.

W 1901 roku pierwszą nagrodę Nobla z fizyki przyznano Wilhelmowi Röntgenowi za odkrycie promieni rentgenowskich. Paula Perlmuttera, Briana P. Schmidta i Adama G. Riessa za badania nad rozszerzaniem się wszechświata.