Medyczny Nobel 2016 za odkrycie mechanizmów autofagii

Prof. Ohsumi wyjaśnił mechanizmy leżące u podstaw autofagii, głównego procesu degradacji i przetwarzania składników komórkowych.

Słowo „autofagia" pochodzi od greckich słów „auto", czyli „ja sam" i „phagein", czyli „jeść" i w doniesieniu do komórek oznacza proces polegający na trawieniu przez komórkę obumarłych lub uszkodzonych elementów jej struktury. Po raz pierwszy odkryto to w 1960 roku, gdy naukowcy zaobserwowali, że komórka może zniszczyć własną zawartość, umieszczając ją w membranach tworzących pęcherzyki, które są transportowane do części zwanej lizosomem, gdzie ulegają zniszczeniu. Badania nad tym mechanizmem nie dawały wiele informacji, dopiero w latach 90-tych seria eksperymentów autorstwa Ohsumi na drożdżach piekarniczych pozwoliła zidentyfikować geny istotne dla autofagii. Następnie udało się wyjaśnić mechanizmy leżące u podstaw autofagii w komórkach drożdży i pokazać, że podobny mechanizm ma miejsce w naszych komórkach, informuje komunikat Kasrolinska Institutet.

Odkrycia prof. Ohsumi pozwoliły zrozumieć, w jaki sposób komórka poddaje swoją zawartość przetworzeniu. Otworzyło to drogę do ustalenia podstawowego znaczenia autofagii w wielu procesach fizjologicznych, takich jak dostosowanie się do odczuwania głodu lub odpowiedzi na zakażenie. Mutacje w genach autofagii mogą powodować choroby, a sam proces auautofagii nie pozostaje bez znaczenia dla możliwości rozwoju różnych chorób, w tym nowotworów i chorób neurologicznych.

„Dzięki badaniom prof. Ohsumi rozumiem teraz wiemy, że autofagia kontroluje ważne funkcje fizjologiczne, w których określone składniki komórkowe muszą być przetworzone. Autofagia może szybko dostarczyć energii do budowy odnowionych składników komórkowych, a zatem jest niezbędna w odpowiedzi komórkowej na głód i inne rodzaje stresu. Przy zakażeniu autofagia może wyeliminować wewnątrzkomórkowe bakterie i wirusy. Poza tym autofagia przyczynia się do rozwoju zarodka i różnicowania komórek. Komórki wykorzystują też autofagię do wyeliminowania uszkodzonych białek i organellów komórkowych - taki mechanizm kontroli jakości ma kluczowe znaczenie dla przeciwdziałania negatywnym skutkom starzenia się", czytamy w komunikacie Komitetu Noblowskiego.

„Zaburzenia autofagii są związane z chorobą , i innymi zaburzeniami, które pojawiają się u osób starszych. Mutacje w genach autofagii mogą spowodować chorobę genetyczną. Zaburzenia tego mechanizmu są również związane z nowotworami", wskazują eksperci z Karolinska Institutet.

została przyznana trzem osobom. William C. Campbell i Satoshi Omura otrzymali ją za „za odkrycie dotyczące nowej terapii na infekcje powodowane przez nicienie", a Youyou Tu „za odkrycia dotyczące nowej terapii przeciwko malarii ".

Źródło: