Książka ginie. Większość Polaków wcale nie czyta

Przynajmniej jednokrotny kontakt z jakąkolwiek książką w ciągu roku zadeklarowało nieco ponad 39% Polaków, przy czym książkę zdefiniowano w tym badaniu szeroko – włączając do tej kategorii także albumy, poradniki, encyklopedie, słowniki, a także . To o 5% mniej niż w roku 2010, kiedy można było ostrożnie domniemywać o zahamowaniu trwającej od 2006 roku tendencji spadkowej. To wynik jednak nieco lepszy od roku 2008, kiedy do czytania książek przyznało się zaledwie 38% badanych.

Warto pamiętać, że w gronie tak wyodrębnionych czytelników znajdują się zarówno ci, którzy przypomnieli sobie, że w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy zajrzeli – choćby przelotnie – do jednej książki, np. poradnika działkowca czy książki kucharskiej, jak i ci, którzy czytają stosunkowo systematycznie i dużo. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z osobami, których kontakt z książkami jest przypadkowy, i trudno tu byłoby mówić o rzeczywistym byciu pod ich wpływem, w drugim – uzasadnione jest twierdzenie o względnej trwałości nawyku .

Wzrost czytelnictwa tekstów dłuższych

Ankietowanych zapytano również o to, czy w ciągu ostatniego miesiąca przeczytali jakikolwiek tekst o orientacyjnej objętości przynajmniej trzech stron wydruku, trzech ekranów komputera bądź dłuższego artykułu w gazecie. Twierdząco na to pytanie odpowiedziało 58% badanych – o 6% więcej niż w roku 2010. W 2012 r. o 9% (z 32 do 41) wzrosła liczba Polaków, którzy w ciągu ostatniego roku nie czytali żadnej książki, a zarazem w ciągu ostatniego miesiąca zapoznali się z co najmniej trzystronicowym tekstem.

Zwiększanie się liczby ludzi, którzy unikają lektury książek szczególnie dobitnie świadczy o malejącej roli książek. Przesunięcie na inne niż czytanie książek formy obcowania z tekstem dotyczy także nastolatków oraz osób z wykształceniem wyższym. Najmłodsi czytelnicy wykazują tendencję do tego, by nie czytać książek w całości. Wynika to zapewne z sposobu nauczania języka polskiego oraz z dostępności bardziej syntetycznych form tekstowych – wpisów na blogach czy portalach społecznościowych – które łatwiej i lepiej zaspoka-jają potrzeby czytelnicze niż na przykład powieści.

Przesunięcie to nie polega na tym, że nieczytający tradycyjnych książek czytają książki w formie elektronicznej. Tylko 2% osób nieczytających w 2012 r. kiedykolwiek czytało e-booka. Korzystanie z charakteryzuje przede wszystkim tych, którzy czytają siedem i więcej książek w ciągu roku, wśród nich aż 20% przynajmniej raz miało w przeszłości do czynienia z książka elektroniczną.