150 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego - w Archiwach Państwowych

W bogatym i różnorodnym programie, oprócz wystaw (zarówno realnych jak i wirtualnych) przewidziane są lekcje archiwalne, wystawy, prezentacje internetowe, konferencje naukowe i popularnonaukowe, publikacje oraz lekcje i konkursy wiedzy przygotowane przez archiwa państwowe także z myślą o młodzieży.

Większość wydarzeń ma charakter otwarty i wstęp na nie jest bezpłatny. Prezentujemy najciekawsze wiadomości, pełne kalendarium jest dostępne także na stronie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.

STYCZEŃ

15 stycznia

Na stronie internetowej Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim (w zakładce „wystawy on-line") można oglądać wystawę pt.„Powstańcze echa w zasobie Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim". Obok pism władz cywilnych i wojskowych prezentowane są materiały dotyczące bezpieczeństwa publicznego m.in.: relacja o zajęciu Tomaszowa Mazowieckiego przez oddziały powstańcze w maju 1863 r. oraz wykaz imienny tomaszowian biorących udział w powstaniu styczniowym.

16 stycznia

W Suwałkach odbędzie się otwarcie wystawy poświeconej powstaniu styczniowemu na Suwalszczyźnie. Ekspozycja dokumentów archiwalnych, pochodzących ze zbiorów Archiwum Państwowego w Suwałkach i Litewskiego Państwowego Archiwum Historycznego w Wilnie, będzie prezentowana w I Liceum Ogólnokształcącym im. M. Konopnickiej w Suwałkach do 8 lutego.

17 stycznia

O godz. 11.00 w Archiwum Państwowym w Lublinie, ul. Jezuicka 13 odbędzie się otwarcie wystawy pt. „Dokumenty powstania styczniowego. Wydarzenia - ludzie - tradycja". Ekspozycja przygotowana w ramach „Lubelskich obchodów 150. rocznicy powstania styczniowego", nad którymi patronat honorowy objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski. Na wystawie zaprezentowane będą archiwalia z zasobu lubelskiego Archiwum dotyczące genezy, wybuchu i przebiegu powstania styczniowego na Lubelszczyźnie. Część wystawy będzie poświęcona pamięci i tradycji powstania w różnych okresach dziejów Polski.

18 stycznia

Otwarcie wystawy pt. „Powstanie styczniowe w dokumentach i eksponatach. 150. rocznica wybuchu powstania" w siedzibie Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego, ul. P.O.W. 11/15. Tematem ekspozycji jest udział mieszkańców miasta i regionu w powstaniu. Prezentowane są kopie oraz oryginały dokumentów z zasobu Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim Oddziału w Tomaszowie Mazowieckim. Do najciekawszych należą: relacja o zajęciu Tomaszowa Mazowieckiego przez oddziały powstańcze w maju 1863 r., wykaz imienny tomaszowian biorących udział w powstaniu styczniowym, fotografie wizerunków powstańców. Wystawa czynna do 24 lutego.

20 stycznia

W kościele Ojców Jezuitów w Piotrkowie Trybunalskim odbędzie się otwarcie ekspozycji pt. „Dla Ciebie Polsko, dla Twej Wolności i Chwały". Wystawa ukazuje udział mieszkańców miasta i regionu w powstaniu styczniowym. Wśród eksponowanych źródeł archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim znajdują się pisma władz cywilnych i wojskowych. Do najciekawszych należą dokumenty dotyczące: udziału młodzieży w powstaniu, sposobu traktowania powstańców i ludności cywilnej przez wojsko rosyjskie oraz losów powstańców w II RP.

21 stycznia

O godz. 12.00 w Sali Balowej Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, ul. Długa 7 odbędzie otwarcie wystawy pt. „Mors sola victris, gloria victis - śmierć jedynym zwycięzcą, chwała zwyciężonym. 150. rocznica wybuchu powstania styczniowego 1863-1864".

Pokazane na wystawie dokumenty rękopiśmienne i drukowane, ikonograficzne i fotograficzne ukażą między innymi nastroje społeczne przed wybuchem powstania, okres walki zbrojnej, postawy ludzi biorących udział w powstaniu (także cudzoziemców), jego biernych obserwatorów i przeciwników oraz represje i skutki społeczne powstania. Zaprezentowana zostanie również sylwetka ostatniego dyktatora powstania Romualda Traugutta oraz akta dokumentujące, w jaki sposób powstanie styczniowe przetrwało w pamięci uczestników i potomnych.

Większość materiałów pochodzi z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych. Swoje zbiory prezentują także archiwa państwowe m.in.: w Kielcach, Lublinie, Płocku, Radomiu i Warszawie, Archiwum Akt Nowych i Narodowe Archiwum Cyfrowe. Na wystawie można również zobaczyć biżuterię i ubiór z czasu żałoby narodowej ze zbiorów Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Ekspozycja będzie czynna do 8 lutego 2013 r. w godz. 10.00-18.00; w soboty (26 stycznia i 2 lutego) w godz. 10.00-14.00. Wstęp wolny. Organizatorami są: Archiwum Główne Akt Dawnych i Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. Kustoszem wystawy jest Dorota Lewandowska z AGAD.

W Muzeum Wolińskiego Parku Narodowego w Międzyzdrojach zostanie otwarta wystawa prezentująca dokumenty dotyczące powstania przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych, Archiwum Akt Nowych oraz Archiwum Państwowym w Szczecinie. Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie wykład i projekcja filmu dokumentalnego poświęconego powstaniu.

Na stronie internetowej Archiwum Państwowego w Bydgoszczy zaprezentowana zostanie wystawa pt. „Ślady powstania styczniowego w zasobie Archiwum Państwowego w Bydgoszczy", ukazująca udział w powstaniu styczniowym Polaków mieszkający na terenach zaboru pruskiego. Na wystawie można zobaczyć między innymi listy gończe za zbiegłymi do powstania, zarządzenia władz dotyczące wzmacniania garnizonów i koncentracji wojsk, protokoły, raporty i informacje o przemycie i konfiskacie broni, wykazy aresztowanych i ich zeznania, imienny wykaz komisarzy powstańczych na powiat inowrocławski, imienne spisy powstańców z poszczególnych powiatów Pomorza i Wielkopolski sporządzone w latach 1920-1933, relacje z rozmów z weteranami z 1863 r. oraz dokumenty ukazujące obchody rocznic wybuchu powstania latach 1920-1939.